Janusz Majewski

U źródeł „Sprawy Gorgonowej”. Prasa sensacyjna i zbrodnia w międzywojennej Polsce

Prezentowany artykuł to przyczynek do analizy głośnego dramat sądowego Sprawa Gorgonowej (1977) w reżyserii Janusza Majewskiego. W 1932 r. Rita Gorgonowa została oskarżona i skazana za zabójstwo nastoletniej córki swojego partnera, znanego lwowskiego architekta Henryka Zaremby. Śledztwo i dwa procesy Gorgonowej stały się przedmiotem największego spektaklu medialnego międzywojennej Polski. Niniejszy artykuł skupia się na przedstawieniu roli popularnej prasy w całej sprawie i analizie reprezentacji tego zjawiska w filmie Majewskiego. Nie ulega wątpliwości, że prasa codzienna była najważniejszym i najbardziej wpływowym medium masowym w międzywojennej Polsce. Szczególnie odczuwalny był społeczny wpływ popularnych dzienników sensacyjnych, takich jak łódzki “Express Ilustrowany”, krakowski “Ilustrowany Kurier Codzienny” czy warszawskie “czerwoniaki”, wykorzystujących stylistykę i strategie uatrakcyjniające przekaz wykorzystywane na dużą skalę od początku XX wieku przez tzw. “Yellow Press” w Stanach Zjednoczonych. W filmie Majewskiego aktywność redaktorów i reporterów popularnych pism stanowi wątek poboczny, prezentowany za pomocą kilku krótkich, ale przy tym skondensowanych, poruszających scen. W artykule przedstawiono szersze historyczne tło tych wydarzeń, które pozwala lepiej zrozumieć symbolikę i znaczenie tych fragmentów filmu. Jak zostaje wyjaśnione, sprawa kryminalna przemieniła się w fenomen głęboko zakorzeniony w pamięci społecznej właśnie za sprawą zorganizowanej kampanii prasy popularnej.

Restauracja jako miejsce opresji w „Zaklętych rewirach” Janusza Majewskiego

Tematem analizy w niniejszym artykule jest zjawisko przemocy w filmie Zaklęte rewiry Janusza Majewskiego. Przemoc fizyczna i psychiczna w miejscu akcji, czyli przestrzeni restauracji Hotelu ,,Pacyfik” stała się głównym narzędziem komunikacji i regulacji stosunków pomiędzy pracownikami a przełożonymi. Prześledzone zostały filmowe przejawy agresji fizycznej i niewerbalnej w przedwojennym lokalu, strategie przetrwania osób poddawanych przemocy oraz ich formy oporu. Z analizy form przemocy wyłania się wniosek, że obraz stosunków społecznych w międzywojennej restauracji okazał się zaskakująco podobny do archaicznych modeli poddaństwa z okresu Rzeczypospolitej szlacheckiej.

„Byłem zaniepokojony, że Majewski ma zrobić film”. Komentarz do kolaudacji filmu „Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”

Komentarz do kolaudacji[1] filmu Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię (1969) Polscy widzowie 7 października 1969 roku zobaczyli na ekranach kin nietuzinkowy film kryminalny Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię. Pół roku wcześniej… Czytaj więcej »„Byłem zaniepokojony, że Majewski ma zrobić film”. Komentarz do kolaudacji filmu „Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”

„Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”. Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych

STENOGRAM[1] z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej w dniu 28.III.69 Obecni: Min. Wiśniewski[2] Tow. Kraśko[3] Nacz. Bach[4] Dyr. Bożym Reż. Bohdziewicz[5] Nacz. Choński Reż. Jakubowska[6] Ob. Jesionowski Reż. Kawalerowicz[7] Ob.… Czytaj więcej »„Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”. Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych

„Trochę zewnętrznych atrakcji, […] trochę miejsca na zamysły”. „Zazdrość i medycyna” widziana oczami Janusza Majewskiego

Szkic jest próbą uchwycenia podstawowych założeń pracy reżyserskiej Janusza Majewskiego na materiale powieściowym Zazdrości i medycyny Michała Choromańskiego. Autor usiłuje wyzyskiwać na wielu polach komparatystyki literacko-filmowej narzędzia analizy literaturoznawczej – wpierw: badając charakter prekursorstwa prozy Choromańskiego, a następnie: rozważając, na ile Majewski był w stanie potraktować nieoczywistą innowacyjność techniki powieściowej pisarza jako materiał inspiracyjny (czy w ogóle chciał tak postępować? Czy mógł postanowić czerpać akurat z tego?). Istotną częścią studium jest również refleksja skupiona wokół adaptacji teatralnych Zazdrości i medycyny, zwłaszcza dość głośnego spektaklu w reżyserii Leopolda Pobóg-Kielanowskiego z 1954 roku. Adaptacje teatralne Choromańskiego stają się tu (jak się zdaje) cennym etapem pośrednim w kształtowaniu tertium comparationis analizy. Po pierwsze, komplikują pojęcie materiału adaptacyjnego, jaki zastaje – przystępując do pracy nad filmową wersją Zazdrości i medycyny – Majewski. Po drugie – dzięki adaptacjom teatralnym obcujemy aż z trójstopniowym transferem znaczeń z literackiego oryginału: na linii literatura – teatr – (i dopiero) film.

Śmieję się z tego co sam wymyślam, czyli o filmowej drodze do debiutanckiego „Sublokatora”

Rozmowa ze scenarzystą, reżyserem, pisarzem Januszem Majewskim, w której artysta opowiada o drodze do fabularnego debiutu w kinie polskim. Twórca opisuje czas studiów w szkole filmowej, prace w Wytwórni Filmów Dokumentalnych, Studiu Małych Form Filmowych Se-Ma-For oraz Telewizji Polskiej. Reżyser z wrodzoną sobie szczerością i humorem dzieli się historiami o kontekstach powstania, artystycznych założeniach i recepcji swoich filmów m.in. surrealistycznego Ronda (1960), ironicznego Albumu Fleischera (1963), czy przewrotnego Sublokatora (1967). Wywiad jest próbą monograficznego opisania fenomenu, jakim na tle ówczesnej kinematografii była twórczość Janusza Majewskiego.

"Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy", 2015 r., reż. Janusz Majewski, fot. Marcin Makowski

Jazz niosący nadzieję, czyli „Excentrycy. Po słonecznej stronie ulicy” Janusza Majewskiego

Stary pensjonat, ledwo pamiętający czasy dawnej świetności, które odeszły bezpowrotnie, zaprzęgnięta w konia bryczka, deszczowa noc, dworcowy peron i nadjeżdżająca lokomotywa w kłębach pary, do tego elegancki dwurzędowy płaszcz,… Czytaj więcej »Jazz niosący nadzieję, czyli „Excentrycy. Po słonecznej stronie ulicy” Janusza Majewskiego