Natasza Korczarowska-Różycka

(Gdański) Outsider. Refleksje wokół “Doliny Issy” Tadeusza Konwickiego

Artykuł podejmuje problem wyjątkowej perspektywy, jaką przyjmuje Tadeusz Konwicki na tle „kina moralnego niepokoju” i jego (hipotetycznej) dominacji na Gdańskim Festiwalu Filmowym w 1982 roku. Autor analizuje dokonaną przez Konwickiego adaptację powieści Czesława Miłosza Dolina Issy jako filmowy esej, w którym twórca staje się najważniejszą materią swego dzieła. Pozycjonując Konwickiego jako filmowego outsidera możemy śledzić jego walkę o artystyczną (w tym wypadku – stylistyczną) niezależność i symboliczny język wypowiedzi. Chociaż Konwicki nigdy nie postrzegał politycznego systemu PRl-u jako czynnika kreatywnego, w sposób otwarty wypowiadał się nie tylko o korzyściach płynących z realizacji filmów „poza cenzurą” (był traktowany jako modernistyczny autor zanurzony w „bezpiecznej” przeszłości i we własnych obsesjach), lecz także poza finansowymi ograniczeniami współczesnego kina komercyjnego.

Stan wojenny pomiędzy tragedią i farsą w filmach “Obywatel” i “Mniejsze zło”

W swoim głośnym artykule “Historiografia jako narracja” Hayden White stwierdza, podążając za Marksem, że te same wydarzenia historyczne mogą być reprezentowane – alegorycznie – jako tragedia lub farsa. Tak radykalne podejście metodologiczne w dyskursie historiograficznym jest możliwe, gdyż zdaniem White’a nie istnieje żadna „pierwotna esencja” danego wydarzenia historycznego. Artykuł powstał z inspiracji tą kontrowersyjną (i odrzucaną w kręgach konserwatywnych badaczy historii) teorią.